Portfoliomanagement is een voorwaarde om Enterprise Architectuur van waarde te laten zijn

Er is veel gezegd en geschreven over Enterprise Architectuur. Door DYA® is er ook veel aandacht geweest voor Architectuur als proces. Toch zie je dat het inrichten van het Werken onder Architectuur in veel gevallen nog vanuit een isolement wordt ingericht. Het maken van een architectuurproduct is vaak het doel en dus het resultaat van een architectuurproces. En als je het op die manier inricht weet je zeker dat je bezig bent met architectuur om de architectuur. Anno 2024 is dit niet meer de manier om met architectuur om te gaan, laat staan dat dit past bij een Agile gedachtegoed.

Denk in architectuur services ipv processen

Architectuur is een instrument om (IT) beslissingen te ondersteunen (Greefhorst & Proper, 2011). Voor mij is dit een essentieel startpunt wanneer ik organisaties help het Werken Onder Architectuur te verbeteren.

De architect gebruikt hiervoor allerlei artefacten om tot inzicht te komen en advies te kunnen geven. Deze artefacten, beter bekend als principes en modellen, leiden tot inzicht waarmee een Architectuuradvies wordt verstrekt aan stakeholders. Dit Architectuuradvies wordt gegeven op verschillende niveaus in de organisatie: strategisch tactisch en operationeel. 

Het nemen van beslissingen is een portfolio aangelegenheid

In de praktijk is de “Beslissing” een activiteit die in andere processen genomen wordt, en niet een onderdeel in het architect proces. Vaak wordt die beslissing toegedicht aan een Architecture Board maar dan zou de bevoegdheid verder gaan dan de eerdergenoemde rol dat architectuur beslissingen ondersteund. Architecten zijn niet de eindverantwoordelijken in een organisatie.

Een goede Portfoliomanagement-praktijk gaat over het managen van verandering en de lifecycle van assets. Het is ingericht om beslissingen te nemen over de te maken investeringen, op strategisch, tactisch en operationeel niveau. In bijvoorbeeld SAFe wordt uitgebreid aandacht besteed hoe zo’n praktijk ingericht kan worden binnen het Agile gedachtegoed (SAFe 6.0, sd). Om het Architectuuradvies te laten aansluiten op besluitvorming is het aan te bevelen dit te relateren aan Portfoliomanagment.

Effectieve architectuur

Een effectieve architectuurpraktijk kijkt naar de plekken in de organisatie waar de beslissingen genomen worden over het veranderportfolio in de organisatie. Door het werken onder architectuur te focussen op de bijdrage aan de beslismomenten komt de nadruk te liggen op inhoud van het besluit en niet meer op output van de architect.

Maar bedenk wel dat de meeste waarde wordt gerealiseerd als dat Architectuuradvies minimaal is ingebed op Portfoliomanagement op strategisch niveau (Berg, Slot, Steenbergen, Faasse, & Vliet, 2019).

Met tools als Service Model Canvas en DYA® als gedachtegoed kom je vanzelf bij de Architectuur Processen en Artefacten uit die ervoor nodig zijn om tot een goed Architectuuradvies te komen.

Bibliografie

• SAFe 6.0. (sd). (Scaled Agile, Inc.) Opgeroepen op 02 12, 2024, van Scaled Agile Framework: https://scaledagileframework.com/
• Greefhorst, D., & Proper, E. (2011). Architecture Principles. Berlin: Springer Verlag.
• Berg, M. v., Slot, R., Steenbergen, M. v., Faasse, P., & Vliet, H. v. (2019). How enterprise architecture improves the quality of IT investment decisions. Journal of Systems and Software, 152, 134-150.